کارشناس آموزش الکترونیک کیست و چه مسئولیت‌هایی دارد؟

آموزش الکترونیکی یا تدریس آنلاین چیست؟

ساده‌ترین تعریفی که برای تدریس آنلاین می‌توان ارایه کرد به این صورت است که تدریس آنلاین به معنای ارائه کل درس یا بخشی از آن از طریق فناوری‌های نوین مثل اینترنت است. کارشناس آموزش آنلاین فردی است که دستیابی دانشجویان به اهداف یادگیری را با متعهد ساختن و توانمند کردن آن‌ها در یادگیری مادام‌العمر تسهیل و ترغیب می‌کند. اصطلاحات درگیر ساختن و توانمند کردن و یادگیری مادام‌العمر وارد واژه‌های تخصصی تعلیم و تربیت شده‌اند و کاربرد زیادی دارند. برخی کارشناسان حوزه آموزش بر این باور هستند که برای درگیر کردن دانشجویان در یک دوره آنلاین باید چهار مرحله زیر به درستی به سرانجام برسند: 

• تازه‌وارد: در این مرحله مدرس به مثابه یک مذاکره‌کننده اجتماعی است.
• یاری‌دهنده: در این مرحله مدرس به مثابه مهندس برنامه‌ریزی است.
• همکار: در این مرحله مدرس نقش تسهیل‌کننده را دارد.
• آغازگر/شریک: در این مرحله مدرس نقش یک عضو جامعه/چالشگر را دارد.

کارشناس آموزش الکترونیکی کیست؟

• کارشناس آموزش الکترونیکی فردی است که وظیفه برنامه‌ریزی و مسئولیت فرایندهای تولید و مدیریت اجرای آموزش‌های الکترونیکی یک موسسه‌ پژوهشی و آموزشی را بر عهده دارد.

کارشناس آموزش الکترونیکی چه شرح وظایفی دارد؟

• طرح‌درس، محتوای مورد نیاز و روش آموزش هر دوره را با همیاری کمیته‌ علمی دوره‌ آموزشی طراحی کنید.
• برای زمان، مکان و تامین مدرس هر دوره برنامه‌ریزی کند.
• هماهنگی‌های لازم برای تبلیغات دوره‌های اموزشی را بر عهده بگیرد.
• اطلاع‌رسانی در مورد زمان و مکان دوره و ثبت‌نام شرکت‌کنندگان را بر عهده بگیرد.
• آزمون پایانی دوره را برگزار کنید.
• گواهینامه دوره برای قبول‌شدگان را صادر کنید.
• دوره‌های آموزشی مورد نیاز را شناسایی کند.
• ناظر تبدیل محتوای آموزشی به محتوای الکترونیکی باشد.
• برنامه‌ریزی‌های لازم برای هر دوره را انجام دهد.
• پیگیری و هماهنگی تبلیغات، اطلاع‌رسانی و ثبت‌‌نام دوره‌ها را انجام دهد.
• با استفاده از سیستم مدیریت یادگیری (LMS) و ارائه پشتیبانی‌های لازم مدیریت برگزاری دوره و نظارت بر آموزش فراگیران را بر عهده بگیرد.
• اثربخشی و رضایت از دوره را بسنجد.

کارشناس آموزش الکترونیکی به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟

از مهم‌ترین مهارت‌هایی که یک کارشناس آموزش الکترونیکی باید داشته باشد به مواردی مثل مهارت‌های عمومی، مهارت‌های ارتباطی، مدیریت زمان، توانایی کار تیمی، توانایی حل مسئله، آشنایی با اینترنت و نرم‌افزارهای MS-Office، آشنایی با زبان انگلیسی اشاره کرد که همگی در گروها مهارت‌های نرم‌ قرار می‌گیرند. در ارتباط با مهارت‌های تخصصی باید به مباحثی مثل آشنایی با فرایندها و استانداردهای آموزش، آشنایی با فرایندها و روش‌های آموزش الکترونیکی، آشنایی با طراحی و تولید محتوای الکترونیکی، آشنایی با سیستم‌های مدیریت یادگیری (LMS) و آشنایی با اصول و مفاهیم مدیریت اشاره کرد. 

آموزش الکترونیکی با چه موانعی روبرو است؟

همانند هر فناوری نوین دیگری، آموزش الکترونیک با مشکلاتی روبرو است که از مهم‌ترین آن‌ها به موارد زیر باید اشاره کرد:

• تجربه اندک در زمینه فناوری و آموزش الکترونیکی: تعدادی از فراگیران آموزش الکترونیکی را در فناوری خلاصه می‌کنند و چون خودشان تجربه‌ای در زمینه‌های فناوری ندارند در آموزش مشارکت نمی‌کنند. این افراد تصور می‌کنند این مدل آموزش تنها برای افرادی مناسب است که با فناوری در ارتباط هستند، این مسئله یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های آموزش مجازی برای متخصصان در این حوزه است. برای حل این مشکل بهتر است روش‌ها و دستورالعمل‌هایی در اختیار دانش‌پژوهان قرار دهید تا مطمئن شوید آن‌ها می‌دانند چه کار می‌توانند انجام دهند. علاوه بر این، قبل از آغاز دوره می‌توانید یک وبینار برگزار کنید، شیوه بهره‌وری از سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی را نیز می‌توان به شکل ویدئویی در اختیار فراگیران قرار داد.
• تجارب نامناسب پیشین در زمینه آموزش الکترونیکی: آن دسته از فراگیران که پیش‌تر در دوره‌های آموزش الکترونیکی خسته‌کننده شرکت کرده‌اند، علاقه‌ای ندارند در یک دوره آموزش الکترونیک دیگر ثبت‌نام کنند. از قبل راجع به فواید دوره با آن‌ها صحبت کنید، پیش از شروع آموزش نظرسنجی و پرسشنامه‌هایی به آن‌ها بدهید تا بدانید مشکل آن‌ها با دوره قبل چه بوده و از این دوره چه می‌خواهند. راجع به مشکلاتی که در دوره قبل داشته‌اند با آنان گفت‌وگو کنید.
• عدم انگیزه در آموزش سنتی و آموزش الکترونیکی: در شرایط ایده‌آل همه زمان و توجه لازم برای یادگیری را دارند. آن‌ها برای شرکت در هر دوره‌ای مشتاقند و انگیزه بالایی دارند. اما در واقع متأسفانه متخصصان آموزش الکترونیکی موانع متعددی بر سر راه خود دارند، تنها زمانی می‌توانیم با این موانع برخورد کنیم که روش مقابله با آن‌ها را بدانیم. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های آموزش ایجاد انگیزه است. کوچک‌ترین مساله‌ای می‌تواند روی انگیزه دانشجویان اثرگذار باشد. یکی از بهترین راه‌های مقابله با انگیزه پایین، بازی‌سازی است. از طریق بازی‌ها، افراد را به شرکت در مباحث مشتاق سازید.
• شناخت شخصی: برخی کاربران ممکن است توانایی لازم برای شرکت در دوره را نداشته باشند، این موضوع سبب می‌شود آن‌ها توانایی لازم را نداشته باشند تا به خوبی از دوره بهره ببرند، بهترین روش مواجهه با این موضوع شناخت و بررسی دانشجویان است. از فراگیران دوره‌های آموزش الکترونیکی پرسش‌هایی درباره عقایدشان در مورد خودشان بپرسید تا باورهایشان را بدانید، آن‌ها باید بدانند افکار و باورهای منفی بر کارشان اثر بدی خواهد داشت.
• تولید محتوای آموزشی پر چالش: ایجاد یک آموزش مطلوب به تعادل مطالب و محتوا بستگی دارد اگر خیلی آسان باشد، افراد کسل می‌شوند و اگر سخت باشد، از درس زده می‌شوند و خستگی بر آن‌ها چیره خواهد شد. شما باید فراگیرانتان را بشناسید و آنان را ارزیابی کنید تا سطح مطالب در سطح دانش آنان باشد، هدف شما دادن حس خوب یاد گرفتن به آن‌هاست تا بتوانید به موانع یادگیری الکترونیکی چیره شوید. می‌توانید برای افزایش انگیزه اهداف متفاوتی تعریف نمایید. بدین صورت آن‌ها فرصت دارند تا خود را ارزیابی کنند و از موفقیت خود شادمان شوند.
• پشتیبانی نامناسب: بعضی از فراگیران دوره‌های آموزش مجازی به‌طور خود به خود می آموزند اما برخی دیگر به راهنما نیاز دارند. آن‌ها شاید نتوانند از سیستم بهره‌وری کنند یا محتوای آموزشی را مشکل بپندارند، بدون در نظر گرفتن اینکه شاگردان شما از چه دسته‌ای هستند، افرادی را برای راهنمایی و کمک به آن‌ها مقرر کنید.
• عدم مشارکت جمعی در دوره‌های آموزش الکترونیکی: از موانع آموزش الکترونیکی می‌توان به عدم مشارکت جمعی افراد در دوره‌های آموزش مجازی اشاره کرد. بعضی افراد به تنهایی در دوره‌های آموزش الکترونیکی شرکت می‌کنند و برخی دیگر علاقه‌مند به کار گروهی هستند، آن‌ها می خواهند دانش خود را با کمک به دیگران افزایش دهند. یک شبکه اجتماعی بسازید و یا انجمن آنلاین برای مباحثه ایجاد کنید تا اشخاص بتوانند با همدیگر آشنا شده، با هم سؤال بپرسند، می‌توانید یک وبلاگ از عناوین مطرح شده درست کنید تا عقاید دانشجویان را هم بدانید.
• خستگی فراگیر در حین دوره آموزش الکترونیکی: وقتی فراگیران خسته می‌شوند، تحصیل را کنار می‌گذارند و برای آن‌ها وقت استراحت در نظر بگیرید. از فراگیران نظرسنجی کنید تا افراد اعلام کنند چه وقتی از درس خسته می‌شوند، به این شکل شما می‌توانید این مشکل را حل کنید.